'Maar we doen het al 20 jaar zo.' Hoe om te gaan met de senior collega die niet wil veranderen.

"Hoe ga ik nu om met die lastige collega, hij wilde echt niet luisteren," vroeg ze. Jonge meid, rond de 25, gedreven om haar baan goed te doen. Ze kwam met de casus tijdens een opleidingstraject voor young professionals, bij het onderdeel omgaan met weerstand. Ze had een voorstel gedaan wat een verbetering voor de klant oplevert. Een collega, werkt al jaren bij de organisatie, was tegen. En dat liet 'ie merken ook. Hij had een boze opmerking gemaakt, gaf aan dat het 20 jaar geleden anders was afgesproken, en het zo echt niet kon. Zij had toch echt goede redenen waarom dit wel zou werken. Het werd een pittige gesprek. Ze kwam er niet tussen. Het gesprek liep dood en zij bleef verslagen en gefrustreerd achter. Dus was haar vraag; hoe ga ik nu om met zo'n senior collega die niet wil veranderen (terwijl ik wel echt een heel goed idee heb)?

Jij, young professional met een frisse blik, wilt deze senior collega's wel graag aan boord hebben. Of je hebt hen zelfs nodig voor een akkoord op jouw plan. Hoe krijg je hen mee als hun enige argument "maar zo doen we het altijd al" lijkt te zijn? De eerste reactie van veel young professionals (inclusief mijzelf een paar jaar geleden) is die van terugtrekken of vechten. Het gesprek valt stil of: volle bak de discussie in. Beide aanpakken zijn heel begrijpelijk (en menselijk, no worries). Alleen: vaak niet heel effectief om jouw doel te bereiken. Hoe kan het anders? Vijf tips:

Tip 1: Vat de reactie niet persoonlijk op. Je voelt je overvallen als je weerstand op je idee ervaart. Dat is frustrerend en je voelt je afgewezen. Heel begrijpelijk. Bedenk alleen eens: wat is weerstand eigenlijk? Het is vaak een uiting van ongehoorde zorgen. Niemand staat 's ochtends op en denkt: "Ik ga er eens lekker een rotdag van maken voor mijn junior collega." Zelfs die ene collega die nogal bot communiceert en je expliciet jong en onervaren noemt, niet. Hij of zij heeft alleen andere belangen en waarden op dat moment (wellicht in combinatie met een wat inflexibele communicatiestijl).

Als iemand een negatieve reactie geeft bedenk eens: wat is in hun wereld zo belangrijk waarom ze tegengas geven? Wat wil diegene beschermen wat voor hem/haar van waarde is? Vat de reactie niet op alsof het een aanval is op jou als persoon of dat je niet goed genoeg bent. Dat helpt om er niet van te schrikken, en geeft ruimte om te bedenken hoe je ermee om wilt gaan.

Niemand staat 's ochtends op en denkt: 'Ik ga er eens lekker een rotdag van maken voor mijn junior collega.'

Tip 2: Onderzoek bij jezelf: wat vertelt dit over mij dat ik dit als weerstand ervaar? Wat jij opvat als weerstand zegt iets over wat jij van waarde vindt of waar iets jou raakt. Bijvoorbeeld: tijdens het geven van trainingen vind ik het bepaalde momenten helemaal niet erg om kritische feedback te ontvangen van deelnemers. Maar zijn ook momenten dat ik dat als heel pittig ervaar. In mijn geval is dat zo als ik mij ergens onzeker over voel. Als ik zelf al denk ‘’Ik ben niet goed genoeg als trainer op dit onderwerp,'' en ik krijg feedback van een deelnemer over de kwaliteit: reken maar dat ik dat als een bak weerstand ervaar. Dan voel ik mijn ‘vluchten, vechten of bevriezen’ reflex opkomen.

Nu ik dit weet, helpt mij dat om de feedback te relativeren. Als het nu nog een keer gebeurt denk ik: ‘’De deelnemer zegt niet dat ik persoonlijk faal, het is alleen informatie hoe ik het een volgende keer wellicht iets anders kan doen.’’ Dat helpt me om relaxt te reageren en niet in de verdediging of paniekmodus te schieten. Ik heb dan een vruchtbaarder gesprek. Bedenk dus een volgende keer als een senior collega tegengas geeft: waar raakt mij dit? En hoe wil ik daarmee omgaan?

Tip 3: Geef erkenning voor de input van de ander.

Als je een negatieve reactie wilt ombuigen helpt het niet om alleen inhoudelijke tegenargumenten te geven. Weerstand wordt namelijk groter als iemand zich niet gehoord voelt. Ga maar na wanneer je zelf ergens tegengas op geeft. Bijvoorbeeld in een ruzie in je relatie. Ik weet niet hoe dat bij jou gaat, maar bij mij is het olie op het vuur als mijn vriend alleen maar tegenargumenten blijft geven in een woordenwisseling. Ik voel dan geen erkenning van mijn kant van het verhaal en wordt alleen maar bozer. Ik ga luider praten omdat ik mijn punt wil benadrukken.

Je kunt tegengas ombuigen door precies het tegenovergestelde te doen: namelijk erkenning geven. Vraag eens, "Wat maakt dit zo belangrijk voor je?" of "Je zegt het gebeurt al jaren zo, welke waarde brengt het om het zo te doen?" Vraag door en: toon begrip. Je wilt namelijk zelf ook graag erkenning en waardering voor je ideeën. De kans is veel groter dat je dat terug krijgt, als je dat zelf eerst geeft. Zo vergroot je de mogelijkheid dat de ander later ook naar jouw kant van het verhaal wil luisteren. (Een woordenwisseling met mijn vriend buigt om als ik erkenning ga geven voor zijn argumenten. Dan ervaar ik daarna meer rust in het gesprek om mijn punt te maken).

Je wilt zelf ook erkenning en waardering voor je ideeën. De kans is groter dat je dat krijgt, als je het eerst zelf geeft.

Tip 4: Zie het tegengas van de ander als nuttige informatie. Wellicht noemt de ander punten waar jij nog niet aan had gedacht. Of kritische input wat jouw voorstel beter maakt. Je senior collega werkt er al veel langer en kan nuttige achtergrondinformatie of context geven waar jij je nog niet bewust van bent. Als je de ander laat vertellen kan je dat helpen om je plan te laten slagen of draagvlak te creëren. (Net als in zo'n woordenwisseling met mijn vriend: hij zegt nog wel eens nuttige dingen. Toegeven dat 'ie een punt heeft is een dingetje, maar dat levert me soms wel wat op).

Tip 5: Bereid je voor op kritische reacties. Als je een idee of voorstel hebt bedenk dan vooraf welke reacties je kunt krijgen. En verplaats je eens in de schoenen van je collega. Trigger je inner "conservatieve grijze man in pak". Wat kan die allemaal roepen? En ervaar dan wat dat met jou doet. Met die informatie kun je anticiperen hoe je wilt reageren op zulke argumenten, in plaats dat je je erdoor overvallen voelt.

Met deze tips vergroot jij de kans dat je senior collega’s meekrijgt in jouw waardevolle ideeën (en/of nog wat nuttigs van hen opsteekt). En kun je een schurend gesprek omvormen in een vloeiend gesprek waar respect is voor beide gezichtspunten. Wat heb jij nog nodig om dit te gaan doen? Succes!